Η ιστορία γύρω από το τσαρούχι
Στο άκουσμα της λέξης τσαρούχι το μυαλό μας ανατρέχει στο παρελθόν. Μας θυμίζει μια άλλη εποχή, όπου οι Έλληνες και οι Ελληνίδες φορούσαν το συγκεκριμένο υπόδημα και πολεμούσαν στα κατεχόμενα εδάφη.
Το τσαρούχι το φορούσαν οι άνδρες και οι γυναίκες, οι οποίοι κατοικούσαν, κυρίως, στην Ηπειρωτική Ελλάδα. Χαρακτηριστικό γνώρισμα των τσαρουχιών είναι η φούντα, που βρίσκεται στο επάνω μέρος του. Σύμφωνα με την ιστορία, υπάρχουν δυο εκδοχές για τη χρησιμότητά της.
Η πρώτη είναι, ότι η φούντα χρησίμευε για την προστασία των Ελλήνων από τις άσχημες καιρικές συνθήκες. Η πλούσια φούντα είχε την ιδιότητα να απορροφά μεγάλη ποσότητα νερού από τις βροχές και να προστατεύει τα ακροδάχτυλα των ποδιών από το έντονο κρύο της εποχής εκείνης.
Η δεύτερη εκδοχή και συνάμα η πιο επικρατέστερη ήταν το γεγονός, ότι μέσα στη φούντα μπορούσαν οι πολεμιστές να κρύβουν μικρά αιχμηρά αντικείμενα και με αυτόν τον τρόπο πολεμώντας σώμα με σώμα να αμύνονται.
Η κατασκευή των τσαρουχιών
Τα τσαρούχια γινότανε χειροποίητα από δέρμα, άλλοτε ακατέργαστο και άλλοτε κατεργασμένο.
Ως δέρμα, για να είναι ελαστικά και ανθεκτικά χρησιμοποιούσαν, κυρίως, το δέρμα μοσχαριού. Ο υποδηματοποιός, για να υλοποιήσει τη σόλα του τσαρουχιού «δούλευε» τέσσερα τεμάχια. Η δε «μύτη» του ήταν άλλοτε γυρισμένη προς τα επάνω και άλλοτε καλυμμένη με μάλλινη φούντα χρώματος μαύρου και βαθύ κόκκινου. Το πρώτο (μαύρο), το φορούσαν ως επί το πλείστον, όσοι φορούσαν και τη λεγόμενη «μπουραζάνα», ενώ σε αντίθεση το δεύτερο (βαθύ κόκκινο), όσοι φορούσαν τη «φουστανέλα».
Ο παπουτσής έφτιαχνε τσαρούχια και για τους άνδρες και για τις γυναίκες.
Το μαύρο χρώμα στη φούντα του τσαρουχιού υπερίσχυε στους άνδρες και στις γυναίκες, ενώ σε αντίθεση τα παιδιά είχαν φούντες πολύχρωμες. Τα καθημερινά τσαρούχια, τα «ραφτά», συνήθως, ήταν απλά και λιτά, όπως απλή και λιτή ήταν η καθημερινότητα εκείνης της εποχής. Αντίθετα, υπήρχαν και τα «καρφωτά» τσαρούχια, τα επίσημα, τα καλά τους, που τα φορούσαν σε εκδηλώσεις χαράς, σε γιορτές και σε πανηγύρια.
Φυσικά, υπήρχαν κι εκείνοι που ξεχώριζαν. Ήταν ως επί το πλείστον οι πλούσιοι, όπου και στόλιζαν τα τσαρούχια τους με διάφορα κορδόνια και πούλιες.
Το τσαρούχι στο σήμερα
Στο σήμερα, δε συναντάμε τα τσαρούχια στην καθημερινότητά μας. Συνήθως τα συναντάμε στις εκάστοτε παραδοσιακές φορεσιές, στις οποίες τα φοράμε και χορεύουμε με αυτά. Στις γυναικείες φορεσιές (στην πλειοψηφία τους) τη θέση των τσαρουχιών έχουν καταλάβει τα χορευτικά παπούτσια χρώματος μαύρου.
Σε μια ανδρική φορεσιά επικρατεί και φοριέται σήμερα το τσαρούχι και είναι εκείνη του Εύζωνα. Του καλού ζωσμένου και επίλεκτου στρατιώτη του Ελληνικού στρατού. Ο Εύζωνας καλείται ο στρατιώτης της Προεδρικής φρουράς. Η σόλα του τσαρουχιού του ξεχωρίζει, γιατί έχει περίπου 50 καρφιά, τα οποία προσδίδουν στο τσαρούχι τον έντονο ήχο της επιβλητικότητας. Το κάθε τσαρούχι ζυγίζει περίπου τρία κιλά.
Η ιστορία γύρω από το τσαρούχι είναι μεγάλη! Όμως ακόμη μεγαλύτερη η χαρά και η συγκίνηση σε όποιον τα φορεί και καμαρώνει!
Ας διαφυλάττουμε την παραδοσιακή κληρονομιά μας, γιατί μέσα σε αυτή κρύβεται και η ανδρεία των Ελλήνων, οι αγώνες τους και οι μάχες που έδωσαν για την ελευθερία του τόπου μας!
